A R T Y Ś C I     


Steve Reich

Steve Reich ur. 1936 w Nowym Jorku, studiował filozofię w Cornell University i prywatnie grę na perkusji, a także kompozycję u Williama Bergsmy i Vincenta Persichettiego w Juilliard School of Music oraz Dariusa Milhauda i Luciana Berio w Mills College.

W 1970 studiował techniki perkusyjne u mistrza bębnów plemienia Ewe Alfreda Ledzepko w Instytucie Studiów Afrykańskich Uniwersytetu w Akrze (Ghana), a w latach 1973-74 uczestniczył w kursach gamelanu balijskiego w Seattle i Berkeley. W latach 1976-77 studiował tradycyjne formy hebrajskiej psalmodii w Nowym Jorku i Jerozolimie. W 1966 założył zespół, od 1971 występujący jako "Steve Reich@Musicians" w tak różnych miejscach, jak Carnegie Hall i Bottom Line Cabaret.

Współpracował z wybitną tancerką i choreografem Laurą Dean, wspólnie z którą w 1986 otrzymał Bessie Award za balet Impact. W 1990 za Different Trains w nagraniu Kronos Quartet otrzymał nagrodę Grammy. Zamówienia kompozytorskie składały u niego m. in. Holland Festival, Radio wdr w Kolonii, Festival d'Automne w Paryżu (z okazji dwusetnej rocznicy Rewolucji Francuskiej), Utrecht Early Music Festival oraz bbc (na 100-lecie słynnych Promsów), a także Ensemble Modern, London Sinfonietta, Ensemble InterContemporaine, San Francisco Symphony, Betty Freeman (dla Kronos Quartet) i Brooklyn Academy of Music (dla Pata Metheny'ego). Muzyka Steve'a Reicha wykonywana była przez najlepsze orkiestry, m. in. New York Philharmonic pod dyrekcją Zubina Mehty, San Francisco Symphony pod Michaelem Tilsonem Thomasem, Los Angeles Philharmonic, Boston Symphony Orchestra, bbc Symphony.

Od 1994 Steve Reich jest członkiem American Academy of Arts and Letters.

Ważniejsze utwory: It's Gonna Rain na taśmę (1965), Reed Phase na saksofon sopranowy i taśmę (1966), Piano Phase na dwa fortepiany lub dwie marimby (1967), Violin Phase na skrzypce i taśmę lub 4 skrzypiec (1967), Drumming na dwa głosy żeńskie i zespół instrumentalny (1971), Clapping Music dla dwóch wykonawców (1972), Music for Mallet Instruments, Voices and Organ na 3 głosy żeńskie i zespół instrumentalny (1973), Music for 18 Musicians na 4 głosy żeńskie i zespół instrumentalny (1976), Music for a Large Ensemble (1978), Octet na zespół instrumentalny (1979), Tehillim na 3 soprany, alt i zespół instrumentalny (1981), Vermont Counterpoint na 3 flety i taśmę (1982), The Desert Music na chór i orkiestrę (1984), Sextet na instrumenty perkusyjne, fortepiany i syntezatory (1985), New York Counterpoint na klarnet, klarnet basowy i taśmę (1985), Three Movements na orkiestrę (1986), Electric Counterpoint na gitarę elektryczną, gitarę basową i taśmę (1987), Different Trains na podwójny kwartet smyczkowy i taśmę (1988), The Cave - opera (1993), Duet na dwoje skrzypiec i orkiestrę smyczkową (1993), City Life na zespół instrumentalny (1995), Proverb na zespół wokalno-instrumentalny (1995), Hindenburg, I akt opery Three Tales (1998), Triple Quartet na potrójny kwartet smyczkowy (1999).

New York Counterpoint

New York Counterpoint to kontynuacja pomysłu zrealizowanego w Vermont Counterpoint (1982), gdzie solista gra z towarzyszeniem taśmy, którą sam wcześniej nagrał. W New York Counterpoint solista nagrywa na taśmie dziesięć głosów klarnetu i klarnetu basowego, na koncercie wykonując z ich towarzyszeniem jedenastą partię. Zastosowane tu techniki są znane z moich wcześniejszych utworów. Wstępna pulsacja nawiązuje wprost do początku Music for 18 Musicians (1976). Użycie zazębiających się powtarzanych wzorców melodycznych, granych na tym samym instrumencie, można odnaleźć w moich najwcześniejszych dziełach, Piano Phase na 2 fortepiany i 2 marimby oraz Violin Phase na 4 skrzypiec (obie kompozycje z 1967). Samą naturą owych wzorców, ich harmonicznym powiązaniem, także ich zmiennością utwór przywołuje moją późniejszą twórczość, szczególnie Sextet (1985).

New York Counterpoint składa się z trzech części: szybkiej, wolnej i szybkiej, granych bez przerwy. Zmiana tempa jest nagła, w prostej relacji 1:2. Utwór utrzymany jest w metrum 3/2 = 6/4 (= 12/8). Jak zwykle, kiedy piszę w tym metrum, pojawia się tu podwójny podział: na 3 grupy po 4 ósemki lub na 4 grupy po 3 ósemki. W ostatniej części New York Counterpoint klarnet basowy wykorzystuje na przemian obie możliwości, podczas gdy wyższe partie pozostają niezmienne. Efektem tego przesunięcia akcentów jest urozmaicenie odbioru tego, co w zasadzie pozostaje niezmienne.

Steve Reich

 

New York Counterpoint został zaaranżowany na zespół saksofonowy w 1995 przez członkinię Wiedeńskiego Kwartetu Saksofonowego Susan Fancher, za przyzwoleniem i z pomocą Steve'a Reicha.

Kiedy zapytałam Steve'a, czy dopuszcza możliwość wykonania któregoś ze swoich dzieł w transkrypcji na kwartet saksofonowy, wskazał na New York Counterpoint, zachęcając mnie do sporządzenia transkrypcji na zespół saksofonów i taśmę. Udało się znakomicie; nie zmieniłam ani jednej nuty. Musiałam jedynie zdecydować, na którym z saksofonów (sopranowym, altowym, tenorowym czy barytonowym) poszczególne klarnetowe partie zabrzmią najlepiej, przetransponować te, które tego wymagały, i dokonać wyboru głosów do nagrania i wykonania "na żywo".

Susan Fancher