Sofia Gubajdulina

Sofia Gubajdulina ur. 1931 w Christopolu (Republika Tatarska), studiowała w konserwatorium w Kazaniu (fortepian i kompozycja), następnie w Konserwatorium Moskiewskim u Mikołaja Piejki (do 1959) i Wissariona Szebalina (studium podyplomowe).

Od 1963 była kompozytorem niezależnym, mieszkała w Moskwie. W 1992 wyemigrowała do Niemiec, osiedlając się w pobliżu Hamburga. Wraz z Wiaczesławem Artiomowem i Wiktorem Suslinem założyła w 1975 zespół "Astrea", który specjalizował się w improwizacji na rzadkich instrumentach ludowych - rosyjskich, kaukaskich i środkowoazjatyckich. Jest laureatką wielu prestiżowych nagród na międzynarodowych konkursach kompozytorskich, m. in. w Rzymie (1975 - za Stufen na orkiestrę) i w Monako (1987), ponadto otrzymała Międzynarodową Nagrodę Fonograficzną im. Kusewickiego (The Koussevitsky International Record Award) za płyty kompaktowe z nagraniami koncertu skrzypcowego Offertorium i Symfonii Stimmen... verstummen... (1991), Premio Franco Abbiato, Heidelberg Künstlerinnenpreis (1991), Rosyjską Nagrodę Państwową (1992), Nagrodę Miasta Brunszwiku im. Ludwiga Spohra (1995), japońskie Praemium Imperiale (1998) oraz Nagrodę Fundacji Muzycznej Léonie Sonning w Kopenhadze (1999).

Gubajdulinę uważa się obecnie za jedną z największych osobowości nowej muzyki krajów byłego ZSRR. O zainteresowaniu jej muzyką świadczy znaczna ilość zamówień, jakie składają u kompozytorki różne organizacje i instytucje - np. bbc, Berliner Festwochen, Biblioteka Kongresu usa, Chicagowska Orkiestra Symfoniczna, Radio France - jak również liczne płyty kompaktowe z nagraniami jej muzyki. Gubajdulina ma rozległe zainteresowania literackie - w swej muzyce sięga do poezji antycznej, egipskiej i perskiej, a także do współczesnej liryki Mariny Cwietajewej i czuwaskiego poety Gennadija Aigi, którzy są jej duchowo szczególnie bliscy. W bieżącym miesiącu podczas Berliner Festwochen odbyło się prawykonanie najnowszego dzieła Gubajduliny - Pasji wg św. Jana, zamówionej przez Helmuta Rillinga.

Ważniejsze utwory: Phacelia na sopran i orkiestrę (1956), Kwintet fortepianowy (1957), Chaconne na fortepian (1962), Allegro rustico na flet i fortepian (1963), Pięć etiud na harfę, kontrabas i perkusję (1965), Sonata fortepianowa (1965), Pantomima na kontrabas i fortepian (1966), Rubayat, kantata na baryton i zespół instrumentalny (1969), Musical Toys, utwory dziecięce na fortepian (1969), Concordanza dla 10 instrumentalistów (1971), Stufen na orkiestrę (1972), Detto II na wiolonczelę i 13 instrumentów (1972), Koncert na fagot i niskie smyczki (1975), Kwartet na 4 flety (1977), Introitus, koncert na fortepian i orkiestrę kameralną (1978), Misterioso dla 7 perkusistów (1977), Detto I, sonata na organy i perkusję (1978), De profundis na bajan (1978), In croce na wiolonczelę i organy (1979), Garten von Freuden und Traurigkeiten na flet, harfę i altówkę (1980), Offertorium, koncert na skrzypce i orkiestrę (1980), Rejoice, sonata na skrzypce i wiolonczelę (1981), Siedem słów na wiolonczelę, akordeon i smyczki (1982), Perception na baryton, sopran i 7 instrumentów strunowych (1983), Stimmen... verstummen..., symfonia w 12 częściach (1986), II Kwartet smyczkowy (1987), III Kwartet smyczkowy (1987), Godzina duszy, koncert na perkusję, mezzosopran i wielką orkiestrę do tekstu poetyckiego M. Cwietajewej (1974-76-88), Trio smyczkowe (1988), Pro et contra na orkiestrę (1988), Alleluja na chór mieszany, sopran chłopięcy, organy i wielką orkiestrę (1990), Aus dem Stundenbuch na wiolonczelę i orkiestrę (1991), Hommage ą T.S. Elliot na sopran i oktet (1987/91), ... Early in the Morning, Right before Waking... na japoński zespół koto (1993), Night in Memphis, kantata na mezzosopran, chór męski i orkiestrę kameralną (1968-88-92).

Inne utwory: The Feast is in Full Progress (II koncert wiolonczelowy) na wiolonczelę i orkiestrę (1993), In Erwartung na 4 saksofony i 6 perkusistów (1994), Meditation on Bach's Chorale bwv 668 na klawesyn i kwintet smyczkowy (1993), IV Kwartet smyczkowy (1993), Jetzt immer Schnee na zespół kameralny i chór kameralny (1993), Dancer on a Tightrope na skrzypce i fortepian (1993), Music for Flute, Strings and Percussion (1994), An Angle na alt i kontrabas (1994), Zeitgestalten na orkiestrę (1994), Aus den Visionen der Hildegard von Bingen na alt solo (1994), Quaternion na 4 wiolonczele (1996), Galgenlieder a 3 / a 5 (1996), Koncert na altówkę i orkiestrę (1996), Ritorno perpetuo na klawesyn (1997), Sonnengesang na wiolonczelę, chór kameralny i perkusję (1997), Im Schatten des Baumes na koto, koto basowe, szeng i orkiestrę (1998), Zwei Wege, muzyka na 2 altówki i orkiestrę (1999), Pasja wg św. Jana na sopran, tenor, baryton, bas, dwa chóry mieszane i orkiestrę (2000).

In Erwartung